चूल

नवी चूल मांडली आहे
लाल चिखल लिंपून
हळद माखलेल्या
नव्या नवरीसारखी
हळद उतरते न उतरते तोच
तिचा संसारही सुरु झाला आहे

कधी पातेलं, कधी तपेलं
कधी काळंकुट्ट मडकं फक्त
 कधी ताज्या दुधाचा, कढलेल्या तुपाचा
फोडणीचा, तळणाचा, जळण्याचा,
विझण्याचा, वास आहे, श्वास आहे

आधी नहाण्याचं पाणी,
मग पिण्याचं पाणी, मग भाताचं आधण,
मग भाकरीचा तवा,
कधी लाडूचा रवा

असंच आणि बरंच काही
येत आहे, जात आहे
चूल सोशिक मनाने
सारी ये जा पहात आहे

देवाचा भात, दुपारचं जेवण, अनेक चहा
रात्रीचं जेवण , पुन्हा देवाचा भात
अविरत चालू आहे
चूल मांडल्या दिवसापासून

उशीर फार झाला आहे

लहान मुलं झोपली आहेत
दोन मोठी माणसं झोपेचं सोंग
पांघरून आहेत


चूल जागी आहे ,
पाणी शिंपडून तिला विझवण्याची पद्धत नाही
निखारे धगधगत आहेत,
दिवसभर सोसलेले चटके आहेत

दिवसभराचा क्षीण आहे
निखाऱ्याची विझण्याची प्रवृत्ती आहे
क्षमण्याचा प्रयास आहे
दोन मोठी माणसे झोपली आहेत

निखारे पूर्णपणे विझले आहेत
फक्त  धग आहे
चुलीशेजारी गाभण मांजर विसावली आहे
जी सकाळच्या ताज्या दुधाची वाटेकरी आहे

पहाट झाली आहे
मंद प्रकाशात सावल्यांची चाहूल आहे
चुलींच्या जखमांवर मायेची फुंकर घालणारी
फुंकणी वाजू लागली आहे

निखारे फुलत आहेत
ज्वाळा उमलत आहेत
मांजरीची शेपूट
हालत आहे

- विवेकानंद सामंत
७-नोव्हेंबर-२०१४, पुणे