डाळफोडी, कंगळी (Breynia retusa)

कप अँड सॉसर वनस्पतींची स्त्री पुष्पे (स्त्री पुष्पांकडून फळे बनण्याची सुरवात )

टर्झन हिल आणि संजय गांधी नॅशनल पार्क या दोन्ही ठिकाणी ही क्षुपरूप वनस्पती सापडते. तिच्या फळाच्या वैशिष्ट्यपूर्ण आकारावरून तिला 'कप अँड सॉसर'('कपबशी') असे नाव पडले आहे. मराठीत तिचे नाव 'डाळफोडी' असे आहे, तिला 'कंगळी' असेही म्हणतात. शास्त्रीय नाव 'Breynia retusa' असे आहे. ही Phyllanthaceae (आवळा) कुळातील वनस्पती आहे. 

फांद्या ,पाने आणि अपरिपक्व फळे

हिची गोलाकार पाने सुरेखपणे alternately arranged असतात. याची male आणि female फुलं वेगवेगळी असतात. ती leaf axils ला filament-like peduncles वर उगवतात. या वनस्पतीचे  मार्च-एप्रिलच्या दरम्यान फुलांसाठी निरीक्षण केले पाहिजे. या वनस्पतीला मार्च-एप्रिल-मे दरम्यान फुले येतात. कधीकधी जून पर्यंत फुले दिसू शकतात. मे पासून ते जुलै पर्यँत फळे येतात आणि ती परिपक्व होऊन फुटतात. मी या वनस्पतीला टर्झन हिल येथे पहिले होते, तेव्हा तिच्या फांद्यांच्या वरच्या भागावर स्त्री-पुष्पे आधीच फळली होती. संजय गांधी नॅशनल पार्क येथे मी काही specimens पहिल्या त्यात फांद्यांच्या खालच्या बाजूला लांब देठांची फुलं होती. ती पिवळसर रंगाची होती. ही बहुदा पुरुष पुष्पे असावीत. 

स्त्री पुष्पे मला बघायला मिळाली नाहीत. स्त्री पुष्पे हिरवट रंगाची असतात. पुरुष पुष्पे 1-3 fascicled असतात, तर स्त्रीपुष्पे 6 sepals ची आणि गोलाकार असतात.

कप अँड सॉसरची फळे 

उकललेले फळ

मूळांमधे आणि पानांमध्ये औषधी गुणधर्म आहेत असा उल्लेख फ्लोरा ऑफ चायना च्या संकेतस्थळावर आढळतो.